Nhận diện doanh nghiệp ma qua hình thức kinh doanh: Liệu mua bán hóa đơn giả có bị xử lý hình sự?

Cách nhận biết doanh nghiệp ma thông qua loại hình kinh doanh? Doanh nghiệp ma mua bán hóa đơn trái phép có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không? Những hành vi nào được xem là mua bán trái phép hóa đơn?

Nội dung chính

• Cách nhận biết doanh nghiệp ma thông qua loại hình kinh doanh?
• Doanh nghiệp ma mua bán hóa đơn trái phép có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?
• Những hành vi nào được xem là mua bán trái phép hóa đơn?

Cách nhận biết doanh nghiệp ma thông qua loại hình kinh doanh?

Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, hiện nay tại Việt Nam có năm loại hình doanh nghiệp chính, bao gồm:

• Công ty TNHH một thành viên (Điều 74)
• Công ty TNHH hai thành viên trở lên (Điều 46)
• Công ty cổ phần (Điều 111)
• Công ty hợp danh (Điều 177)
• Doanh nghiệp tư nhân (Điều 188)

Dựa trên Công văn 3659/CTDON-TTHT năm 2024, Cục Thuế tỉnh Đồng Nai đã chỉ ra một số dấu hiệu giúp nhận diện ”doanh nghiệp ma” qua loại hình kinh doanh. Các doanh nghiệp này thường sử dụng hình thức Công ty TNHH hoặc Công ty cổ phần để thực hiện các hành vi mua bán hóa đơn trái phép.

Một số dấu hiệu để nhận biết doanh nghiệp ma bao gồm:

• Ngành nghề đăng ký kinh doanh: Những doanh nghiệp ma thường đăng ký nhiều ngành nghề, bao gồm các lĩnh vực dịch vụ tổng hợp, thương mại, hay các ngành nghề không yêu cầu vốn pháp định hoặc chứng chỉ nghiệp vụ như bất động sản, du lịch. Điều này giúp họ tránh sự kiểm tra từ cơ quan chức năng.

• Địa chỉ trụ sở giao dịch và thời gian hoạt động: Doanh nghiệp ma thường sử dụng địa chỉ giao dịch tại các văn phòng ảo hoặc trung tâm không có thực. Thời gian hoạt động của họ thường rất ngắn. Việc này giúp họ dễ dàng trốn tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng và bỏ trốn khi bị phát hiện.

• Phương thức thanh toán: Các doanh nghiệp ma thường tránh sử dụng tài khoản ngân hàng của công ty, thay vào đó thực hiện các giao dịch thông qua tài khoản cá nhân, tiền mặt hoặc chuyển khoản qua nhiều bên trung gian để che giấu việc mua bán hóa đơn.

Doanh nghiệp ma mua bán hóa đơn trái phép có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Theo Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015 và sửa đổi theo Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017, hành vi in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn sẽ bị xử lý nghiêm khắc. Cụ thể, các hình phạt áp dụng đối với những hành vi này được quy định như sau:

• Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm nếu phạm tội có tổ chức, chuyên nghiệp, hoặc gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước từ 100 triệu đồng trở lên.

• Pháp nhân thương mại có hành vi mua bán trái phép hóa đơn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, tùy thuộc vào mức độ và tính chất của hành vi phạm tội.

• Ngoài ra, pháp nhân thương mại còn có thể bị cấm kinh doanh hoặc cấm hoạt động trong các lĩnh vực nhất định trong khoảng thời gian 1 đến 3 năm.

Những hành vi nào được xem là mua bán trái phép hóa đơn?

Theo Thông tư liên tịch 10/2013/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BTC, những hành vi được coi là mua bán trái phép hóa đơn bao gồm:

• Mua, bán hóa đơn chưa ghi nội dung hoặc ghi nội dung không đầy đủ, không chính xác.
• Mua, bán hóa đơn đã ghi nội dung nhưng không đi kèm hàng hóa, dịch vụ.
• Mua, bán hóa đơn giả, hóa đơn không có giá trị sử dụng hoặc hóa đơn đã hết giá trị sử dụng.
• Mua, bán hóa đơn với sự chênh lệch giá trị hàng hóa, dịch vụ giữa các liên trong hóa đơn.

Việc nhận biết và phòng ngừa các hành vi này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của chính doanh nghiệp mà còn góp phần vào việc thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Các doanh nghiệp cần chú trọng đến việc đăng ký và thực hiện các hoạt động kinh doanh đúng quy định của luật pháp, nhằm tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.

Nếu bạn cần thêm thông tin về các quy định pháp luật tại Việt Nam, hãy truy cập luật.

Câu hỏi thường gặp:

Câu hỏi: Cách nhận biết doanh nghiệp ma thông qua loại hình kinh doanh là gì?

Trả lời: Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2020, có 5 loại hình doanh nghiệp chính: công ty TNHH một thành viên, công ty TNHH 2 thành viên trở lên, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. Doanh nghiệp ma thường có dấu hiệu nhận diện qua việc đăng ký kinh doanh quá nhiều ngành nghề, đặc biệt là những ngành không cần vốn pháp định hoặc chứng chỉ nghề (như bất động sản, du lịch). Chúng thường đăng ký địa chỉ giao dịch tại các văn phòng ảo hoặc địa chỉ không tồn tại nhằm tránh sự kiểm tra của cơ quan chức năng. Thời gian hoạt động của các doanh nghiệp này cũng thường rất ngắn, và phương thức thanh toán của chúng thường không qua tài khoản ngân hàng để tránh bị phát hiện.

Câu hỏi: Doanh nghiệp ma mua bán hóa đơn trái phép có bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?

Trả lời: Có, doanh nghiệp ma mua bán hóa đơn trái phép hoàn toàn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo Điều 203 của Bộ luật Hình sự năm 2015, có quy định rõ ràng về tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn. Các tổ chức hoặc cá nhân vi phạm sẽ phải đối mặt với hình phạt tiền từ 200 triệu đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm tùy thuộc vào mức độ vi phạm. Pháp nhân thương mại vi phạm cũng có thể bị phạt tiền từ 100 triệu đến 1 tỷ đồng, và có thể bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

Câu hỏi: Những hành vi nào được xem là mua bán trái phép hóa đơn?

Trả lời: Mua bán trái phép hóa đơn được quy định tại khoản 3 Điều 2 Thông tư liên tịch 10/2013, bao gồm các hành vi sau: mua bán hóa đơn chưa ghi nội dung hoặc ghi không đầy đủ, mua bán hóa đơn đã ghi nhưng không có hàng hóa, mua bán hóa đơn giả hoặc hóa đơn hết giá trị sử dụng, và mua bán hóa đơn với sự chênh lệch giá trị hàng hóa. Những hành vi này đều vi phạm pháp luật và bị xử lý nghiêm khắc.