Nghề Luật sư, đặc biệt trong lĩnh vực bảo trợ pháp lý hình sự, đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức pháp lý vững vàng, kinh nghiệm thực tiễn, và tinh thần dũng cảm, trách nhiệm cao. Việc bảo vệ quyền lợi của thân chủ không chỉ là nghĩa vụ mà còn là nguyên tắc đạo đức cơ bản của một luật sư chân chính. Trong thực tế, bên cạnh những rủi ro nghề nghiệp, luật sư thường xuyên đối mặt với các thách thức và hành vi vi phạm quy định pháp luật có thể cản trở quá trình tác nghiệp và thực hiện quyền hạn của họ.
Bảo trợ pháp lý hình sự theo Luật Luật sư và Luật Tố tụng hình sự
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 9 của Luật Luật sư năm 2006, sửa đổi, bổ sung năm 2012:
“Nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi cản trở hoạt động hành nghề của Luật sư, đặc biệt khi bị can bị cáo được bảo trợ pháp lý hình sự.”
Trong vụ án hình sự, luật sư có quyền tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa cho bị can, bị cáo hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị hại. Luật sư bào chữa đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo. Căn cứ theo:
“Khoản 1 Điều 73 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, người bào chữa trong vụ án hình sự được cấp nhiều quyền hạn quan trọng, bao gồm việc tiếp xúc, hỏi cung người bị buộc tội, tham gia các hoạt động điều tra, đề nghị thu thập chứng cứ, và khiếu nại các quyết định tố tụng.”
Quyền bào chữa của luật sư trong vụ án hình sự là một chế định then chốt, gắn liền với sự phát triển và hoàn thiện của hệ thống pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam. Nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị can, bị cáo, hệ thống pháp luật đã không ngừng đổi mới và mở rộng chế định này.
Cải cách quan trọng mở đường cho Bảo trợ pháp lý hình sự
Một trong những cải cách quan trọng là việc mở rộng quyền bào chữa trong giai đoạn điều tra. Cụ thể, Thông tư 46/2019/TT-BCA ngày 10 tháng 10 năm 2019 của Bộ Công an quy định về trách nhiệm của lực lượng Công an nhân dân trong việc thực hiện các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã thực hiện một số đổi mới đáng kể:
- Gia tăng quy định về thông báo và giải quyết thủ tục đăng ký bào chữa: Thông tư yêu cầu phải thông báo và tiếp nhận đăng ký bào chữa nhanh chóng hơn, nhằm tạo điều kiện cho luật sư tiếp cận sớm nhất với thân chủ, từ đó bảo vệ quyền lợi của người bị buộc tội hiệu quả hơn.
- Quy định rõ ràng về việc gặp và tham dự hỏi cung của luật sư: Thông tư quy định trình tự cụ thể để luật sư có thể tham dự các buổi hỏi cung do cơ quan điều tra chủ động thực hiện.
- Quyền chủ động gặp người bị tạm giữ, tạm giam: Luật sư được phép gặp người bị tạm giữ, tạm giam mà không phụ thuộc vào kế hoạch hỏi cung của cơ quan điều tra, trừ các vụ án xâm phạm an ninh quốc gia.
- Bãi bỏ hạn chế về thời gian gặp gỡ: Thông tư đã bãi bỏ quy định hạn chế thời gian gặp của luật sư với người bị tạm giữ, tạm giam và thay vào đó không hạn chế số lần và thời gian gặp.
Những cải cách này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho luật sư trong việc tiếp xúc và làm việc với người bị tạm giữ, tạm giam trong giai đoạn điều tra, qua đó bảo đảm tính khách quan, công bằng của quá trình điều tra và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thân chủ.
Quyền của Luật sư đối với tài liệu vụ án
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã quy định chi tiết quyền “Đọc, ghi chép và sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án” tại Khoản 1 Điều 82 như sau:
Điều 82. Đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án
- Sau khi kết thúc điều tra, nếu có yêu cầu đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm bố trí thời gian và địa điểm để người bào chữa thực hiện quyền này.
Quyền đọc, ghi chép và sao chụp hồ sơ vụ án là một phần nền tảng thiết yếu để luật sư thực hiện quyền bào chữa và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bị can, bị cáo. Hồ sơ vụ án, bao gồm các quyết định tố tụng và tài liệu chứng cứ, là cơ sở để luật sư nắm bắt và phân tích bản chất vụ án, từ đó đưa ra các lập luận pháp lý và giải quyết các vấn đề trong vụ án.
Như vậy, Quyền của luật sư trong bảo trợ pháp lý hình sự bao gồm cả quyền được nghiên cứu vụ án, tham gia xét hỏi, đọc biên bản lời khai của bị can bị cáo
Thực tiễn quyền của luật sư trong bảo trợ pháp lý hình sự
Từ thực tiễn, có thể nhận thấy nguyên nhân dẫn đến hành vi vi phạm và cản trở hoạt động hành nghề của luật sư trong tố tụng có thể bao gồm hạn chế về năng lực, trình độ, và sự hiểu biết về quy định pháp luật; sự quan liêu trong hoạt động tố tụng; hoặc mâu thuẫn trong tư tưởng và thái độ giữa luật sư và cơ quan tiến hành tố tụng. Dù nguyên nhân là gì, các hành vi này đều không mong muốn và cần được khắc phục.
Để giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn các hành vi vi phạm này, cơ quan tiến hành tố tụng cần nâng cao trình độ và kỹ năng chuyên môn, đồng thời cải thiện công tác quản lý và giám sát trong hoạt động tố tụng, mà đặc biệt là trong công tác Bảo trợ pháp lý hình sự. Các đoàn Luật sư và Liên đoàn Luật sư Việt Nam, với tư cách là tổ chức xã hội – nghề nghiệp, cũng cần tăng cường phối hợp với các cơ quan nhà nước và tổ chức liên quan để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của luật sư.
Cuối cùng, mỗi luật sư cũng cần tự giác nâng cao năng lực, trình độ và kỹ năng chuyên môn, duy trì thái độ hợp tác, lịch sự và tôn trọng cơ quan tố tụng, đồng thời thể hiện sự độc lập, khách quan và trung thực trong công việc. Đó là nền tảng để luật sư thực hiện tốt sứ mệnh bảo vệ quyền con người, quyền công dân, quyền được bảo trợ pháp lý hình sự và góp phần vào sự phát triển công lý, công bằng và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam.
Dịch vụ thuê luật sư bảo trợ pháp lý hình sự
| Bảo vệ tốt nhất | Liên hệ: 0888889366 |
| Thời gian xử lý | 2 tiếng kể từ khi phát sinh |
| DỊCH VỤ BẢO TRỢ PHÁP LÝ HÌNH SỰ | Phí dịch vụ (VNĐ) | 0 | 10.000.000 |
| BẢNG CÔNG BỐ GÓI DỊCH VỤ DANH MỤC HỒ SƠ PHIẾU ĐIỀN THÔNG TIN MẪU TÀI LIỆU CUNG CẤP MẪU KẾT QUẢ | Tư vấn miễn phí chi tiết các yếu tố cần lưu ý đặc biệt theo tình trạng của khách hàng về hình sự:- Khả năng hình sự hóa từ các hành vi của khách hàng- Khả năng phạm tội- Lựa chọn dịch vụ pháp lý cần thiết | TRUE | TRUE |
| Soạn danh sách bộ hồ sơ bảo vệ bao gồm:Hợp đồng dịch vụ bảo trợ pháp lý gói GoldThư Mời Luật sưThông báo bảo vệ quyền và lợi ích hợp phápĐăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sựĐơn đăng ký bào chữaBản sao thẻ luật sư của Luật sư trưởng hoặc luật sư bảo vệ địa phương | TRUE | FALSE | |
| Cung cấp chứng nhận bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự | TRUE | FALSE | |
| Phiếu bảo đảm cung cấp luật sư có mặt tại cơ quan công an nơi đương sự bị giam giữ trong 36h kể từ khi nhận được thông tin; Trong trường hợp bị tạm giữ ngoài địa phương đăng ký thời gian có thể tăng lên 56 tiếng. | TRUE | FALSE | |
| Phiếu giảm giá 30% phí dịch vụ tư vấn theo giờ về hình sự trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày ký | TRUE | FALSE | |
| Tư vấn riêng các kỹ năng hình sự về các hành vi có khả năng hình sự hóa | TRUE | TRUE | |
| Soạn danh sách bộ hồ sơ bảo vệ bao gồm:Hợp đồng dịch vụ bảo trợ pháp lý gói DIAMONDThư Mời Luật sưThông báo bảo vệ quyền và lợi ích hợp phápThông báo vô hiệu lời khaiĐăng ký người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sựHợp đồng ủy quyền đại diện tố tụngĐơn đăng ký bào chữaBản sao thẻ luật sư của Luật sư trưởng hoặc luật sư bảo vệ đã chỉ định | TRUE | ||
| Cung cấp chứng nhận bảo trợ pháp lý hình sự quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự – Gửi tới cơ quan công an có nguy cơ nếu đương sự yêu cầu hoặc theo tư vấn riêng | TRUE | ||
| Phiếu giảm giá 50% phí dịch vụ tư vấn theo giờ về hình sự trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày ký | TRUE | ||
| Tư vấn riêng về các cách phòng tránh hình sự hóa | TRUE | ||
| Phiếu bảo đảm cung cấp luật sư có mặt tại cơ quan công an nơi đương sự bị giam giữ trong 2h kể từ khi nhận được thông tin; Trong trường hợp bị tạm giữ ngoài địa phương đăng ký thời gian có thể tăng lên 56 tiếng. | TRUE | ||
| Giảm phí 20 % khi mua thêm phiếu đảm bảo cung cấp luật sư có mặt tại cơ quan công an nơi đương sự bị giam giữ trong 2h tại địa phương khác | TRUE | ||
| Dịch vụ bảo trợ 24/7 tại cơ quan điều tra khi bị bắt giữ | |||
| Dịch vụ bảo trợ 24/7 tại cơ quan điều tra khi bị bắt giữ – 2 luật sư | |||
| Dịch vụ thám tử tư | |||
| Dịch vụ tìm kiếm chứng cứ | |||
| Yêu cầu dịch vụ tố tụng tại tòa gói cơ bản | TRUE | ||
| Yêu cầu dịch vụ tố tụng tại tòa gói hứa thưởng | TRUE | ||
| Dịch vụ đối soát thuế cá nhân | TRUE | ||
| Dịch vụ đối soát thuế doanh nghiệp liên quan cá nhân | TRUE |
Trợ giúp pháp lý trong tư pháp hình sự
Bối cảnh và ý nghĩa của trợ giúp pháp lý
Trợ giúp pháp lý trong tư pháp hình sự (TGPL) là một trong những chính sách nhân văn quan trọng của Nhà nước nhằm đảm bảo quyền con người, giúp người dân tiếp cận công lý bình đẳng. TGPL được hiểu là dịch vụ pháp lý miễn phí, do Nhà nước hoặc các tổ chức hành nghề luật sư uy tín cung cấp, giúp những đối tượng yếu thế được bảo vệ quyền lợi khi tham gia tố tụng.
Trong bối cảnh Việt Nam đang xây dựng Nhà nước pháp quyền, TGPL ngày càng thể hiện vai trò thiết yếu. Đây không chỉ là công cụ hạn chế oan sai, bảo đảm nguyên tắc suy đoán vô tội, mà còn là biểu hiện của sự nhân văn trong hoạt động tư pháp.
Quá trình phát triển chính sách trợ giúp pháp lý tại Việt Nam
Những cột mốc quan trọng
- Năm 1997: Thành lập Cục TGPL và trung tâm TGPL nhà nước tại các tỉnh. Đây là nền móng ban đầu của hệ thống TGPL.
- Luật TGPL 2006: Xác định TGPL là quyền của người có công, người nghèo và một số đối tượng dễ bị tổn thương.
- Luật TGPL 2017: Mở rộng thêm nhiều nhóm đối tượng được hưởng quyền TGPL như trẻ em, dân tộc thiểu số vùng khó khăn, người từ 16–18 tuổi bị buộc tội.
- Chương trình phối hợp 5789/CTPH-BTP-BCA (2023): Lần đầu tiên triển khai cơ chế trực TGPL 24/24 tại cơ quan điều tra, trại giam, công an xã.
- Luật Phòng, chống mua bán người 2024 và Nghị định 162/2025/NĐ-CP: Bổ sung hỗ trợ nạn nhân buôn người và trẻ em đi cùng, không yêu cầu chứng minh khó khăn tài chính.
Nguyên tắc và trách nhiệm trong TGPL
Nguyên tắc cơ bản
Theo Luật TGPL 2017, hoạt động TGPL phải:
- Tuân thủ pháp luật và đạo đức nghề nghiệp.
- Bảo đảm độc lập, khách quan, kịp thời.
- Hoàn toàn miễn phí, không thu bất kỳ khoản tiền nào từ người được trợ giúp.
Trách nhiệm của Nhà nước và xã hội
- Nhà nước bảo đảm kinh phí, xây dựng quỹ TGPL từ ngân sách.
- Huy động sự tham gia của các tổ chức hành nghề luật sư và các cá nhân có năng lực pháp lý.
- Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm như vòi vĩnh, từ chối trợ giúp không lý do.
Đối tượng được trợ giúp pháp lý và quyền lợi của họ
Đối tượng thụ hưởng chính
- Người có công với cách mạng.
- Người nghèo, cận nghèo bị buộc tội.
- Trẻ em, dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn.
- Người khuyết tật, nạn nhân bạo lực gia đình, nạn nhân buôn người.
- Người sống chung với HIV hoặc người đang trong quá trình xác định là nạn nhân.
Quyền lợi cơ bản
Người thuộc diện TGPL có quyền:
- Được cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí.
- Lựa chọn hoặc thay đổi luật sư, trợ giúp viên pháp lý.
- Được bảo mật thông tin.
- Khiếu nại, tố cáo nếu phát sinh vi phạm.
Vai trò và quyền hạn của trợ giúp viên pháp lý trong tố tụng
Tiêu chuẩn và nhiệm vụ
Trợ giúp viên pháp lý là công chức hoặc luật sư ký hợp đồng với trung tâm TGPL, có trình độ cử nhân luật và đạo đức nghề nghiệp tốt. Họ có nhiệm vụ:
- Tư vấn pháp luật: Soạn thảo văn bản, giải thích quy định pháp luật.
- Tham gia tố tụng: Làm người bào chữa, bảo vệ quyền lợi tại cơ quan điều tra, truy tố, xét xử.
- Đại diện ngoài tố tụng: Thay mặt đương sự trong các giao dịch pháp lý.
Quyền và nghĩa vụ trong tố tụng hình sự
- Được tham gia hỏi cung, tranh luận tại phiên tòa.
- Được tiếp cận hồ sơ vụ án sau khi kết thúc điều tra.
- Có quyền gặp riêng, trao đổi với bị can, bị cáo.
- Có nghĩa vụ tuân thủ đạo đức nghề nghiệp, không trục lợi.
Trợ giúp pháp lý 24/24 trong điều tra hình sự
Chương trình phối hợp giữa Bộ Tư pháp và Bộ Công an năm 2023 đánh dấu bước tiến mới trong việc bảo đảm quyền được bào chữa ngay từ giai đoạn tạm giữ. Cơ chế này giúp người dân được tiếp cận luật sư hoặc trợ giúp viên bất kể ngày đêm, hạn chế vi phạm tố tụng và tăng tính khách quan.
Mở rộng TGPL cho nạn nhân mua bán người
Từ năm 2025, nạn nhân buôn người và trẻ em đi cùng được bảo đảm tiếp cận TGPL miễn phí. Đây là bước tiến phù hợp với cam kết quốc tế của Việt Nam về bảo vệ quyền con người, đồng thời khẳng định sự nhân đạo của hệ thống pháp luật.
Đánh giá thực trạng và thách thức
Thành tựu
- Mạng lưới trung tâm TGPL rộng khắp cả nước.
- Đối tượng được mở rộng, không bỏ sót nhóm yếu thế.
- Cơ chế trực TGPL 24/24 giúp bảo vệ quyền lợi kịp thời.
Hạn chế
- Thiếu nguồn nhân lực chuyên sâu trong lĩnh vực hình sự.
- Mức thù lao cho luật sư TGPL còn thấp.
- Nhận thức của một bộ phận người dân và cơ quan tố tụng còn hạn chế.
Giải pháp và kiến nghị
- Mở rộng đối tượng: Bỏ điều kiện kép đối với người khuyết tật và nhóm yếu thế khác.
- Đảm bảo quyền thông tin: Niêm yết công khai danh sách tổ chức TGPL, phát tờ rơi tại nhà tạm giữ.
- Tăng cường nhân lực: Tuyển dụng, bồi dưỡng trợ giúp viên pháp lý; nâng mức thù lao cho luật sư tham gia.
- Ứng dụng công nghệ: Xây dựng cổng thông tin trực tuyến, tư vấn pháp luật qua video.
- Xã hội hóa: Khuyến khích các tổ chức hành nghề luật sư tham gia TGPL để giảm gánh nặng cho Nhà nước.
Vai trò của Legalzone trong hoạt động TGPL
Luật sư uy tín Legalzone
Legalzone là một trong những tổ chức hành nghề luật sư uy tín tại Việt Nam. Với đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm, Legalzone đã tham gia nhiều vụ việc hình sự, bảo vệ thành công quyền lợi cho khách hàng thuộc diện TGPL.
Dịch vụ pháp lý Legalzone
- Tư vấn pháp luật hình sự miễn phí cho đối tượng yếu thế.
- Cử luật sư tham gia bào chữa, bảo vệ quyền lợi trong các vụ án hình sự.
- Hỗ trợ pháp lý cho nạn nhân buôn người, nạn nhân bạo lực gia đình.
- Kết nối với hệ thống trung tâm TGPL để đảm bảo quyền lợi tối đa cho người dân.
Kết luận
Trợ giúp pháp lý trong tư pháp hình sự là một chính sách mang tính nhân văn sâu sắc, góp phần bảo đảm công lý, phòng ngừa oan sai và bảo vệ quyền con người. Dù đã đạt được nhiều thành tựu, hệ thống TGPL vẫn cần tiếp tục hoàn thiện về nguồn lực, cơ chế và nhận thức xã hội.
Trong bối cảnh đó, sự tham gia của các luật sư uy tín Legalzone, cùng với những dịch vụ pháp lý Legalzone chất lượng, chính là lời khẳng định mạnh mẽ rằng người dân – đặc biệt là những nhóm yếu thế – sẽ luôn có cơ hội tiếp cận công lý công bằng, minh bạch và nhân đạo.
