UPDATE theo luật đất đai mới nhất từ Legalzone
Trong hệ thống pháp luật đất đai Việt Nam, một trong những khái niệm thường gây nhầm lẫn cho người dân là đất Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất và đất Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất. Hai hình thức này khác nhau về nghĩa vụ tài chính, đối tượng áp dụng và quyền sử dụng đất.
Theo Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025), việc phân biệt rõ ràng hai hình thức này sẽ giúp người dân hiểu rõ mình phải nộp hay không phải nộp tiền sử dụng đất, đồng thời nắm được quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp khi sử dụng đất.
1. Khái niệm đất giao có thu tiền sử dụng đất
Định nghĩa
- Đất giao có thu tiền sử dụng đất: Là hình thức Nhà nước cấp quyền sử dụng đất và yêu cầu người được giao đất phải nộp một khoản tiền sử dụng đất theo quy định.
- Khoản tiền này được xác định dựa trên: diện tích, mục đích sử dụng, bảng giá đất hoặc giá trúng đấu giá.
Các trường hợp áp dụng
Theo Luật Đất đai 2024, các trường hợp giao đất có thu tiền gồm:
- Hộ gia đình, cá nhân được giao đất ở để làm nhà ở riêng.
- Tổ chức kinh tế trong nước được giao đất để thực hiện dự án đầu tư nhà ở, hạ tầng, nghĩa trang, lưu giữ tro cốt.
- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được giao đất để xây nhà ở thương mại.
- Hộ gia đình, cá nhân, tổ chức nhận đất tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Quyền và nghĩa vụ
- Quyền: Được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, có thể chuyển nhượng, cho thuê, tặng cho, thừa kế, thế chấp quyền sử dụng đất.
- Nghĩa vụ: Phải nộp tiền sử dụng đất, thuế và phí liên quan, sử dụng đúng mục đích, đúng quy hoạch. Nếu vi phạm (không đưa đất vào sử dụng, dùng sai mục đích), có thể bị thu hồi đất.
Ví dụ thực tế
Gia đình ông A trúng đấu giá 1 lô đất ở 100m². Sau khi nộp tiền sử dụng đất, ông được cấp sổ đỏ và có quyền xây nhà, bán hoặc thế chấp hợp pháp.
2. Khái niệm đất giao không thu tiền sử dụng đất
Định nghĩa
- Đất giao không thu tiền sử dụng đất: Là hình thức Nhà nước giao đất cho tổ chức, cá nhân mà không yêu cầu nộp tiền sử dụng đất.
- Đây là chính sách ưu đãi, hỗ trợ các đối tượng yếu thế và phục vụ mục tiêu an sinh xã hội, quốc phòng, công cộng.
Các trường hợp áp dụng
Theo Điều 118 Luật Đất đai 2024, các trường hợp giao đất không thu tiền gồm:
- Cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp được giao đất nông nghiệp trong hạn mức.
- Đất giao cho trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, quốc phòng, an ninh.
- Đất xây dựng công trình công cộng không kinh doanh, nghĩa trang, nhà tang lễ, cơ sở tín ngưỡng.
- Ban quản lý rừng, hộ gia đình được giao đất rừng đặc dụng, phòng hộ, sản xuất.
- Cộng đồng dân cư, tổ chức tôn giáo được giao đất phục vụ sinh hoạt chung.
- Đất giao cho dự án nhà ở công vụ.
- Đất giao cho đồng bào dân tộc thiểu số theo chính sách hỗ trợ.
- Đất để xây nhà ở tái định cư.
Quyền và nghĩa vụ
- Quyền: Được Nhà nước cấp sổ đỏ, sử dụng đúng mục đích, được bảo vệ khi có tranh chấp, được bồi thường khi Nhà nước thu hồi.
- Nghĩa vụ: Phải sử dụng đất đúng mục đích, bảo vệ môi trường, nộp các loại thuế, phí liên quan. Một số trường hợp bị hạn chế quyền định đoạt (không được bán, cho thuê).
Ví dụ thực tế
Ông C – thương binh hạng 2/4 – được địa phương giao 150m² đất ở miễn tiền sử dụng đất. Trong 5 năm đầu, ông không được bán đất. Sau thời gian này, ông có thể chuyển nhượng nhưng phải tuân thủ pháp luật.
3. Bảng so sánh đất giao có thu tiền và không thu tiền sử dụng đất
| Tiêu chí | Đất giao có thu tiền | Đất giao không thu tiền |
|---|---|---|
| Nghĩa vụ tài chính | Phải nộp tiền sử dụng đất, thuế, phí | Không nộp tiền sử dụng đất, chỉ nộp thuế/phí khác |
| Đối tượng áp dụng | Hộ gia đình mua đất ở, doanh nghiệp đầu tư dự án, tái định cư | Nông dân sản xuất nông nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức tôn giáo, đồng bào thiểu số |
| Quyền định đoạt | Được chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp… | Có hạn chế (tùy mục đích sử dụng) |
| Mục đích chính | Kinh tế, thương mại, nhà ở | An sinh xã hội, công cộng, tín ngưỡng, quốc phòng |
4. Kết luận
- Đất giao có thu tiền sử dụng đất: thường áp dụng cho mục đích kinh doanh, phát triển nhà ở, tái định cư, người sử dụng phải nộp tiền sử dụng đất và có quyền định đoạt khá rộng.
- Đất giao không thu tiền sử dụng đất: áp dụng cho các đối tượng ưu tiên, dự án công cộng, nông nghiệp, quốc phòng, tín ngưỡng, không phải nộp tiền nhưng bị hạn chế quyền định đoạt.
Việc hiểu rõ sự khác biệt này giúp người dân nắm chắc nghĩa vụ tài chính và bảo vệ quyền lợi đất đai của mình. Khi có vướng mắc cụ thể, nên liên hệ cơ quan tài nguyên – môi trường hoặc luật sư để được tư vấn chi tiết theo quy định mới nhất.
