Chứng Cứ và Phương Pháp Thu Thập Dữ Liệu Điện Tử: Hướng Dẫn Chi Tiết

Chứng cứ trong vụ án hình sự là gì?
Theo Điều 86 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, chứng cứ được định nghĩa như sau:
Chứng cứ là các yếu tố có thật, được thu thập theo quy trình do Bộ luật này quy định, có vai trò trong việc xác định hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội, và các tình tiết liên quan trong việc giải quyết vụ án. Do đó, chứng cứ phải được thu thập và bảo quản theo quy định của pháp luật, và là căn cứ để nhận diện hành vi phạm tội cùng những nhân tố liên quan đến vụ án.

Các nguồn chứng cứ trong vụ án hình sự, cách thu thập chứng cứ là gì?
Các nguồn chứng cứ có trong vụ án hình sự được chỉ rõ tại Điều 87 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 như sau:
Chứng cứ có thể được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm:

1. Vật chứng
2. Lời khai, ý kiến trình bày
3. Dữ liệu điện tử
4. Kết luận giám định và định giá tài sản
5. Biên bản ghi lại trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án
6. Kết quả của các hoạt động ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác
7. Các tài liệu và đồ vật khác.

Để những chứng cứ này có giá trị pháp lý, cần phải tuân thủ quy trình và thủ tục đã được quy định. Cụ thể, theo Điều 88 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015, quyền thu thập chứng cứ thuộc về cơ quan tố tụng, và công dân hoặc tổ chức cũng có quyền cung cấp thông tin liên quan đến vụ án. Tất cả các chứng cứ thu thập được phải được lập biên bản giao nhận, kiểm tra, và đánh giá đúng quy định của pháp luật.

Thu thập chứng cứ là phương tiện, dữ liệu điện tử được tiến hành thế nào?
Việc thu thập chứng cứ thông qua phương tiện và dữ liệu điện tử được quy định tại Điều 107 Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015. Trong đó nêu rõ rằng:

1. Các phương tiện điện tử phải được thu giữ kịp thời, mô tả chính xác và niêm phong ngay sau khi thu giữ. Nếu không thể thu giữ, cơ quan có thẩm quyền phải tiến hành sao lưu dữ liệu và yêu cầu bên liên quan duy trì dữ liệu đó.
2. Mọi hành động thu thập và sao lưu dữ liệu cần được lập biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án.
3. Khi nhận được yêu cầu giám định từ cơ quan có thẩm quyền, cá nhân hoặc tổ chức phải tuân thủ việc phục hồi và tìm kiếm dữ liệu điện tử.
4. Chỉ được tiến hành phục hồi và giám định dữ liệu trên bản sao, và các kết quả phải được chuyển sang định dạng có thể đọc, nghe, hoặc nhìn thấy được.
5. Các phương tiện điện tử và dữ liệu điện tử cần được bảo quản như vật chứng và khi trình bày phải kèm theo phương tiện lưu trữ hoặc bản sao của dữ liệu.

Quá trình thu thập dữ liệu điện tử bao gồm các bước sau: thu giữ và bảo quản, lập biên bản thực hiện, trưng cầu giám định, thực hiện giám định trên bản sao, và sau cùng là bảo quản và xuất trình chứng cứ theo đúng quy định.