Nguồn gốc án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 394/2012/DS-GDT ngày 23-8-2012 được ban hành bởi Tòa Dân sự Tòa án nhân dân tối cao đã giải quyết vụ tranh chấp hợp đồng đổi đất tại Hà Nội. Nguyên đơn trong vụ án là bà Trịnh Thị C, bị đơn là ông Nguyễn Minh T, cùng một số cá nhân có quyền lợi liên quan khác.
Vị trí nội dung án lệ:
Nội dung án lệ được thể hiện tại phần “Nhận định của Tòa án”, bao gồm hai đoạn quan trọng.
Khái quát nội dung của án lệ:
Tình huống án lệ:
Các bên liên quan đã tự nguyện đồng ý với nhau về việc chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp trước ngày 15-10-1993. Họ đã thực hiện việc đăng ký và kê khai diện tích đất đổi, và hoạt động canh tác diễn ra một cách ổn định và liên tục.
Giải pháp pháp lý:
Trong trường hợp này, Tòa án có nhiệm vụ công nhận thỏa thuận miệng của các đương sự về việc chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp nhằm xác định quyền sử dụng diện tích đất mà các bên đã đổi với nhau.
Quy định pháp luật có liên quan đến án lệ:
- Khoản 2 Điều 16 của Luật Đất đai năm 1987.
- Khoản 2 Điều 170 của Bộ luật Dân sự năm 2005.
Từ khóa của án lệ:
“Chuyển đổi quyền sử dụng đất nông nghiệp”, “Chuyển đổi quyền sử dụng đất thực tế”, “Công nhận quyền sử dụng đất”.
Nội dung vụ án:
Theo đơn khởi kiện ngày 02-5-2006 và các tài liệu liên quan, bà Trịnh Thị C cho biết, vào năm 1962, gia đình bà được cấp 517m2 đất để canh tác. Đến năm 1992, ông Nguyễn Minh T đã đề nghị bà C tạm thời đổi đất để tạo điều kiện canh tác thuận lợi. Hai bên tiến hành thỏa thuận miệng mà không lập thành văn bản.
Vào năm 1994, khi bà C yêu cầu đổi lại đất, ông T không đồng ý. Bà đã khiếu nại lên các cơ quan chức năng nhưng không đạt được giải quyết thỏa đáng. Do đó, bà đã khởi kiện yêu cầu tòa án buộc ông T phải trả lại đất.
Ông Nguyễn Minh T cũng cung cấp chứng cứ rằng việc đổi đất diễn ra trên cơ sở tự nguyện và đã được ghi nhận tại sổ địa chính.
Bản án đầu tiên:
Tòa án quận Hoàng Mai đã đưa ra bản án sơ thẩm số 17/2008/DSST vào ngày 20-8-2008. Tòa đã tuyên bố giao dịch đổi đất giữa bà C và ông T là vô hiệu và buộc ông T phải trả lại đất cho bà.
Dù vậy, ông T đã kháng cáo quyết định này.
Bản án phúc thẩm:
Bản án phúc thẩm số 111/2008/DSPT ngày 27-11-2008 tiếp tục giữ nguyên bản án sơ thẩm và xác nhận quyền lợi của bà C.
Kháng nghị giám đốc thẩm:
Sau đó, ông Nguyễn Minh T đã phát biểu kháng nghị và đề nghị Tòa án nhân dân tối cao xem xét lại bản án. Tòa án đã đồng ý với kháng nghị này.
Nhận định của Tòa án:
Tòa án đã đồng thuận ý kiến rằng việc đổi đất giữa các bên là dựa trên nhu cầu tự nguyện và có sự đồng ý giữa các bên. Hơn nữa, việc các bên đã thực hiện việc đăng ký và kê khai tại chính quyền địa phương từ năm 1994 tạo ra cơ sở pháp lý cho việc công nhận quyền sử dụng đất.
Tòa án nhấn mạnh rằng nếu không công nhận việc đổi đất này sẽ gây xao trộn không cần thiết đối với quyền lợi của các đương sự.
Quyết định cuối cùng:
Tòa án đã quyết định hủy cả hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm, và giao vụ án trở lại cho Tòa án nhân dân quận Hoàng Mai để xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.
Kết luận:
Vụ án trên không chỉ là một bài học về quy định pháp luật liên quan đến quyền sử dụng đất mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc lập văn bản trong các giao dịch bất động sản. Để tránh những rắc rối pháp lý không đáng có, các bên nên luôn thực hiện các thỏa thuận bằng văn bản theo luật.
Chi tiết hơn, bạn có thể tham khảo tại trang Legal Zone để tìm hiểu thêm về các quy định pháp luật liên quan đến quyền sử dụng đất và các vấn đề pháp lý khác có liên quan.
Danh mục
