Án lệ số 52/2021/AL: Hiệu lực của hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất chưa đăng ký

Chuyên mục: Góc nhìn toàn cảnh vụ án hình sự/ Luật hình sự/ Tin tức/ Tư vấn luật Hình sự

Án Lệ Về Tranh Chấp Thừa Kế Quyền Sử Dụng Đất: Phân Tích Từ Quyết Định Giám Đốc Thẩm

Giới Thiệu

Trong lĩnh vực luật thừa kế và quyền sử dụng đất, án lệ số 231/2020/DS-GĐT trở thành một minh chứng quan trọng cho việc giải quyết tranh chấp tài sản thừa kế. Quyết định này được ban hành vào ngày 30 tháng 9 năm 2020, bởi Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh. Trường hợp này liên quan đến mâu thuẫn giữa bà Tống Thị U và ông Tống Thanh V về việc chia tài sản thừa kế và hiệu lực của hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất.

Tóm Lược Nội Dung Án Lệ

Trường hợp án lệ bắt đầu khi cha mẹ bà Tống Thị U là cụ Tống Văn T và cụ Nguyễn Thị C1 để lại di sản cho 11 người con. Khi cụ T chết vào năm 2007, không có di chúc rõ ràng. Năm 2009, cụ C1 đã lập văn bản phân chia di sản, trong đó cụ C1 được hưởng nhiều thửa đất, bao gồm cả thửa 257 và một số thửa khác. Tuy nhiên, ông Tống Thanh V đã lợi dụng tình trạng sức khỏe yếu của cụ C1 để gây áp lực và khiến cụ ký vào hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất mà chưa kịp đăng ký.

Tình Huống Án Lệ

Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa cụ C1 và ông V đã được công chứng nhưng chưa được đăng ký do những trở ngại khách quan. Thế nhưng, ông V đã nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho một phần tài sản. Sau cái chết của cụ C1 vào năm 2011, tranh chấp nảy sinh giữa bà U và ông V về việc hiệu lực của hợp đồng tặng cho và quyền thừa kế.

Giải Pháp Pháp Lý

Tòa án cần xác định tính hợp pháp của hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất trong trường hợp đã có sự chứng thực nhưng chưa được đăng ký. Quy định tại Điều 692 Bộ luật Dân sự 2005 chỉ rõ rằng hiệu lực của việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất bắt đầu từ thời điểm đăng ký. Khi người tặng cho đã chết mà hợp đồng chưa kịp đăng ký, pháp luật sẽ không công nhận hiệu lực của hợp đồng này.

Các Điều Khoản Pháp Luật Liên Quan

Điều 467 Bộ luật Dân sự 2005: Quy định về hiệu lực của việc tặng cho tài sản.
Điều 692 và 722 đến 726: Đề cập tới quy trình chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Luật Đất đai: Tham khảo quy định tại Điều 106 và Điều 129.

Bản Án Dân Sự

Tòa án nhân dân thị xã Tân Uyên đã quyết định phần nào yêu cầu của bà U về việc chia di sản thừa kế. Tuy nhiên, không chấp nhận yêu cầu tuyên bố hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất vô hiệu. Sau đó, các bên đã có kháng cáo nhưng vẫn không làm thay đổi quyết định này.

Quyết Định Giám Đốc Thẩm

Quyết định giám đốc thẩm số 96/2020/KN-DS đã lựa chọn một hướng đi khác, yêu cầu xem xét lại phần đất có diện tích 4.119m2 thuộc thửa 257. Trong đó, nhấn mạnh rằng hợp đồng tặng cho sẽ được công nhận hiệu lực nếu đáp ứng đủ các điều kiện về việc tặng cho, không có văn bản nào thay thế hợp đồng ban đầu, và không có hành động nào chứng minh sự thay đổi ý chí của người tặng cho trước khi họ qua đời.

Nhận Định Của Tòa Án

Tòa xác định rằng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa cụ C1 và ông V có thể được công nhận hiệu lực nếu đáp ứng các điều kiện nêu trên. Hôn nhân pháp lý giữa các bên, cùng với các chứng cứ rõ ràng về tình trạng sức khỏe của cụ C1 và các thủ tục hành chính, đã tạo ra bối cảnh thuyết phục cho quyết định giám đốc thẩm.

Kết Luận

Vụ án tranh chấp tài sản thừa kế giữa bà Tống Thị U và ông Tống Thanh V không chỉ là một bài học về những khía cạnh phức tạp trong luật thừa kế mà còn phản ánh sự quan trọng của việc đăng ký quyền sử dụng đất. Quyết định giám đốc thẩm cho thấy rằng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất có thể được công nhận hiệu lực nếu không có bằng chứng rõ ràng từ phía người tặng cho về việc đổi ý. Điều này tạo ra không gian cho các gia đình trong tương lai suy xét kỹ lưỡng về phương thức tặng cho tài sản, nhằm tránh những tranh chấp không cần thiết.