Giải Quyết Vướng Mắc và Bất Cập Trong Quy Trình Xét Xử Tòa Án
PGS.TS Nguyễn Hòa Bình, Chánh án TANDTC, đã khai mạc một hội thảo quan trọng với mục tiêu nâng cao quy trình xét xử và giải quyết vướng mắc trong thực tiễn. Ông nhấn mạnh sự cần thiết của việc hình thành cơ sở pháp lý vững chắc cho việc ban hành và áp dụng án lệ trong việc xét xử. Vào ngày 28/10/2015, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã thông qua Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP. Nghị quyết này nhằm định hình rõ hơn về án lệ, tiêu chí lựa chọn, cũng như nguyên tắc áp dụng trong quá trình xét xử.
Sau gần bảy năm triển khai, TANDTC đã ban hành 26 án lệ cần thiết, giúp cải thiện tính minh bạch và ổn định của hệ thống pháp luật. Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, việc áp dụng Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP cũng bộc lộ một số vướng mắc đáng lưu ý. Một trong những vấn đề chính là quy trình thông qua án lệ chưa được thực hiện một cách hiệu quả. Quy trình này vẫn còn nhiều rào cản, dẫn đến việc nhiều quyết định giám đốc thẩm không được áp dụng theo cách đơn giản hóa tối ưu.
Ngoài ra, hướng dẫn từ Nghị quyết cũng có phần chung chung, gây khó khăn trong việc thống nhất áp dụng. Ví dụ, việc xác định “vụ việc tương tự” vẫn chưa rõ ràng trong thực tiễn, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả ban hành và sử dụng án lệ trong các phán quyết của Tòa án. Quy trình rà soát và phát hiện án lệ cũng đã được cho là quá phức tạp và không hiệu quả, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn.
Để giải quyết những vấn đề này, với sự hỗ trợ từ chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc, nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát và đưa ra khuyến nghị nhằm cải thiện quy trình. Từ kết quả khảo sát, TANDTC đang xây dựng dự thảo Nghị quyết sửa đổi quan trọng để cải thiện quy trình lựa chọn và áp dụng án lệ.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình đã khuyến khích các đại biểu tham gia hội thảo đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị quyết, nhấn mạnh rằng ý kiến phản hồi sẽ là tư liệu quý giá cho công tác chỉnh sửa và hoàn thiện.
Đánh Giá Từ Đại Diện UNDP
Trong buổi hội thảo, bà Caitlin Wiesen, đại diện UNDP tại Việt Nam, đã bày tỏ sự ủng hộ đối với những nỗ lực của TANDTC trong việc phát triển quy trình lựa chọn và áp dụng án lệ. Bà cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của nghiên cứu và sửa đổi để đảm bảo rằng việc áp dụng án lệ trong thực tiễn trở nên hiệu quả hơn.
Báo Cáo Nghiên Cứu Quy Trình Xét Lựa Án Lệ
TS Nguyễn Sơn, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam và Trưởng nhóm nghiên cứu, đã trình bày tóm tắt về dự thảo báo cáo nghiên cứu quy trình lựa chọn án lệ. Các tham luận từ các chuyên gia, như TS Phạm Quý Tỵ và TS Nguyễn Văn Nam, đã đồng tình rằng nhóm nghiên cứu đã lựa chọn một nhóm khảo sát đa dạng, đảm bảo tính khách quan với tổng cộng 318 phiếu khảo sát từ các công chức tư pháp.
Các chuyên gia đều nhận định rằng quy trình rà soát và phát hiện bản án cần được đơn giản hóa hơn nữa. Sự khó khăn trong việc xác định các tình huống có án lệ và sự tương tự cũng được nhấn mạnh là rào cản lớn trong thực tiễn áp dụng luật pháp.
Phê Bình Quy Trình Hủy Bỏ Án Lệ
Ông Jacob Gammelgaard, chuyên gia về cải cách tư pháp quốc tế, đã bình luận rằng quy trình hủy bỏ án lệ cần phải được quy định rõ ràng hơn. Ông nhấn mạnh rằng việc thay đổi luật có thể ảnh hưởng đến án lệ, nhưng điều này không phải lúc nào cũng rõ ràng với người thực thi luật. Chính vì vậy, cần phải có một quy trình rõ ràng và chặt chẽ hơn để quản lý các án lệ hiện hành và khả năng hủy bỏ nếu cần thiết.
Góp Ý Dự Thảo Nghị Quyết Sai Khác
Tại phần hội thảo liên quan đến dự thảo Nghị quyết sửa đổi, các đại biểu đã nêu ra ý kiến về một số điểm còn chưa thống nhất. Quy trình thông qua án lệ và quy định công bố án lệ là một số vấn đề nổi cộm được nêu ra. Các ý kiến từ PGS.TS. Đỗ Văn Đại và TS Nguyễn Bá Bình đã giúp làm rõ các quan điểm khác nhau trong dự thảo, nhằm hướng tới một quy trình đơn giản hơn và hiệu quả hơn cho việc lựa chọn và áp dụng án lệ.
Cuối cùng, sự hợp tác giữa các cơ quan và các chuyên gia sẽ là yếu tố then chốt trong việc giải quyết những vướng mắc đã nêu và cải thiện quy trình pháp lý tại Việt Nam, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả thực thi và bảo đảm sự công bằng trong hệ thống tư pháp.
Tìm hiểu thêm về những thay đổi và quy định mới tại trang web của chúng tôi qua luật.
Danh mục
