Người có quyền quyết định không khởi tố vụ án hình sự trong những trường hợp nào?
Người có quyền khởi tố vụ án ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự khi thuộc một trong những trường hợp nào?
Theo điều luật số 158 trong Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, có những quy định liên quan đến quyết định không khởi tố vụ án hình sự:
-
Nếu gặp một trong những lý do được quy định tại Điều 157, người có thẩm quyền khởi tố vụ án có thể ra quyết định không khởi tố hình sự. Trong trường hợp đã khởi tố, cần phải hủy quyết định khởi tố và thông báo đến cơ quan, tổ chức, cá nhân đã thông báo về tội phạm cùng lý do cụ thể. Nếu cần xử lý bằng biện pháp khác, hồ sơ sẽ được chuyển đến cơ quan có thẩm quyền.
-
Quyết định không khởi tố hoặc hủy quyết định khởi tố cùng tài liệu liên quan phải được gửi đến Viện kiểm sát có thẩm quyền trong vòng 24 giờ từ lúc ra quyết định.
-
Cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giác có quyền khiếu nại quyết định không khởi tố vụ án. Quy trình và thẩm quyền giải quyết khiếu nại theo quy định trong Chương XXXIII của Bộ luật này.
Do đó, một người có quyền khởi tố vụ án ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự trong các trường hợp được chỉ ra tại Điều 157, bao gồm:
- Không xảy ra sự việc phạm tội.
- Hành vi không cấu thành tội phạm.
- Người thực hiện hành vi nguy hiểm chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
- Người đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật.
- Đã hết thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Tội phạm đã được đại xá.
- Người thực hiện hành vi đã chết (trừ trường hợp cần tái thẩm).
- Tội phạm theo các điều từ 134 đến 156 của Bộ luật Hình sự năm 2015 mà không có yêu cầu khởi tố từ bị hại hoặc người đại diện.
Nếu đã khởi tố thì quyết định hủy bỏ phải sẽ được thông báo cho các bên liên quan cũng như chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền nếu cần xử lý khác.
Cơ quan nào có quyền quyết định không khởi tố vụ án hình sự?
Theo khoản 1 Điều 147 trong Bộ luật Tố tụng hình sự 2015:
- Trong thời gian 20 ngày từ khi nhận tố giác hoặc tin báo về tội phạm, cơ quan điều tra có trách nhiệm kiểm tra, xác minh và phải đưa ra một trong các quyết định:
a) Quyết định khởi tố vụ án hình sự;
b) Quyết định không khởi tố vụ án hình sự;
c) Quyết định tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo.
Như vậy, cơ quan có quyền quyết định không khởi tố vụ án hình sự chính là cơ quan điều tra và các cơ quan được phân công thực hiện một số hoạt động điều tra trong vòng 20 ngày kể từ khi nhận được tố giác hoặc tin báo.
4 nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều tra hình sự hiện nay bao gồm những gì?
Căn cứ vào Điều 8 của Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự năm 2015, 4 nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều tra hình sự hiện nay bao gồm:
- Tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
- Tiếp nhận hồ sơ vụ án từ các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành điều tra.
- Tiến hành điều tra các tội phạm, áp dụng các biện pháp theo luật định để phát hiện và xác định tội phạm cùng cá nhân thực hiện hành vi phạm tội; lập hồ sơ để đề nghị truy tố.
- Điều tra nguyên nhân và điều kiện phạm tội, yêu cầu cơ quan, tổ chức liên quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.



