Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Bộ Tài chính nhận được Công điện số 1190/CĐ-TTg ngày 20/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường điều kiện bảo đảm thực hiện Kế hoạch năm học mới 2021-2022 hiệu quả, chất lượng; trong đó giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) và các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu xây dựng, trình cấp có thẩm quyền gói tín dụng hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn để mua máy tính, thiết bị học tập phục vụ học trực tuyến (sau đây viết tắt là gói tín dụng hỗ trợ học sinh, sinh viên), về nội dung này, Bộ Tài chính xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ như sau:

1. Về quá trình triển khai thực hiện:

Căn cứ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 1190/CĐ-TTg nêu trên, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo phương án sơ bộ triển khai gói tín dụng hỗ trợ học sinh, sinh viên và có Giấy mời họp số 220/GM-VP ngày 23/9/2021 mời Văn phòng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và NHCSXH tham gia trao đổi về gói tín dụng này vào ngày 27/9/2021 tại Trụ sở Bộ Tài chính.

2. Đề xuất Phương án triển khai và ý kiến của các Bộ, ngành:

Tại cuộc họp, về cơ bản các Bộ, ngành đều thống nhất sự cần thiết phải hỗ trợ cho đối tượng học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn để mua máy tính, thiết bị học tập phục vụ học trực tuyến do ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Trên cơ sở ý kiến của các Bộ, ngành, Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ Phương án sơ bộ về gói tín dụng hỗ trợ học sinh, sinh viên với một số nội dung chính như sau:

– Đối tượng vay vốn: Là học sinh, sinh viên thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 là con trong gia đình có bố hoặc mẹ mất do dịch Covid-19 và chưa có máy tính để học tập trực tuyến (đối tượng học sinh, sinh viên khó khăn được hỗ trợ bám sát theo chủ trương hỗ trợ của Chương trình “Sóng và máy tính cho em”).

– Mục đích vay vốn: Để mua trang thiết bị học tập phục vụ học trực tuyến do dịch bệnh Covid-19.

– Điều kiện vay vốn: Tại thời điểm vay vốn, hộ gia đình có học sinh, sinh viên không có đủ máy tính, thiết bị phục vụ học tập trực tuyến và học sinh, sinh viên đó chưa được hưởng chính sách hỗ trợ máy tính, thiết bị phục vụ học tập trực tuyến dưới mọi hình thức.

– Hồ sơ xác nhận đối tượng vay vốn: Tại Công điện số 1190/CĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ giao Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát danh sách học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn để xây dựng phương án hỗ trợ máy tính, thiết bị phục vụ việc học tập trực tuyến, do đó để đảm bảo thuận tiện nhất cho các hộ gia đình tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ giao Ủy ban nhân dân cấp xã, phường xác nhận đối tượng được vay vốn để NHCSXH triển khai cho vay.

– Mức vốn cho vay: Qua trao đổi ý kiến với các Bộ, ngành tại cuộc họp, Bộ Tài chính đề xuất mức cho vay tối đa là 7 triệu đồng/học sinh, sinh viên.

– Thời hạn cho vay: Dưới 01 năm, tương tự như đối với chính sách hỗ trợ cho vay trả lương theo quy định tại Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 01/7/2021 của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 (Nghị quyết số 68/NQ-CP).

– Lãi suất cho vay: 0%/năm; lãi suất nợ quá hạn là 6,6%/năm (bằng lãi suất cho vay ưu đãi đối với hộ nghèo tại NHCSXH hiện nay).

– Thời gian giải ngân từ ngày Quyết định của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực thi hành đến hết ngày 31 tháng 3 năm 2022 (thời gian giải ngân căn cứ vào tình hình dịch bệnh, tương tự như đối với chính sách hỗ trợ cho vay trả lương theo quy định tại Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ).

– Phí quản lý để NHCSXH triển khai cho vay: Hiện nay, ngân sách nhà nước đang cấp phí quản lý theo mức 3,54%/năm trên dư nợ cho vay không bao gồm nợ khoanh và nợ quá hạn cho NHCSXH. Tuy nhiên, để chung tay cùng ngân sách nhà nước hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, Bộ Tài chính dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ quy định ngân sách nhà nước cấp phí quản lý từ nguồn chi đầu tư phát triển cho NHCSXH theo mức 1%/năm trên số dư nợ giải ngân cho vay thực tế (tương tự như đối với chính sách hỗ trợ cho vay trả lương theo quy định tại Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ), dự kiến khoảng 35 tỷ đồng. Nguồn vốn cấp bù phí quản lý này sẽ được cân đối trong tổng kinh phí cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý giai đoạn 2021- 2025 cho NHCSXH đã được Quốc hội phê duyệt.

– Riêng về nguồn vốn để cho vay, Bộ Tài chính xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ như sau:

+ Về dự kiến nhu cầu nguồn vốn tín dụng: Theo báo cáo sơ bộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, hiện nay, ngoài các đối tượng đã được xem xét hỗ trợ từ Chương trình “Sóng và máy tính cho em” thì còn khoảng 1 triệu học sinh, sinh viên khó khăn chưa có thiết bị để học tập trong những ngày đầu năm học mới. Tuy nhiên, tại Công điện số 1190/CĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ cũng đang chỉ đạo các cơ quan liên quan xây dựng kế hoạch phát sóng các bài giảng qua đài phát thanh, truyền hình; đồng thời cùng chỉ đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh chỉ đạo các tổ chức thành viên kêu gọi quyên góp, ủng hộ và huy động các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp tặng, hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn trang thiết bị phục vụ việc học trực tuyến. Do đó, Bộ Tài chính dự kiến nhu cầu nguồn vốn tín dụng sẽ phải bố trí nhằm đáp ứng khoảng 50% nhu cầu mua trang thiết bị phục vụ học trực tuyến của học sinh, sinh viên nêu trên; phần còn lại sẽ tiếp tục được sử dụng từ nguồn quyên góp, ủng hộ khác (nhu cầu về nguồn vốn chi tiết sẽ do Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Lao động Thương binh và Xã hội chủ trì cập nhật, báo cáo bổ sung). Như vậy, với mức vay tối đa dự kiến là 7 triệu đồng/học sinh, sinh viên thì tổng nguồn vốn phải bố trí là khoảng 3.500 tỷ đồng.

+ Về bố trí nguồn vốn để cho vay: Hiện nay, nguồn vốn để cho vay của NHCSXH bao gồm nguồn ngân sách nhà nước cấp cho NHCSXH, nguồn NHCSXH tự huy động và được ngân sách nhà nước cấp bù chênh lệch lãi suất và trong thời gian gần đây, NHCSXH được bố trí thêm nguồn vốn vay tái cấp vốn NHNN với lãi suất 0% để cho vay hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Trong thời điểm hiện nay, ngân sách nhà nước đang ưu tiên nguồn lực để thực hiện các chính sách hỗ trợ trực tiếp bằng tiền cho các đối tượng chính sách bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên việc bố trí nguồn vốn cấp cho NHCSXH (cấp nguồn để cho vay và cấp bù chênh lệch lãi suất) để thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi là khó khả thi. Bên cạnh đó, trong thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững (trong đó khống chế hạn mức phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh của NHCSXH tối đa bằng nợ gốc trái phiếu đến hạn trong năm) nên việc huy động nguồn vốn để cho vay của NHCSXH cũng rất khó khăn. Trong khi đó, hiện nay, NHCSXH đang triển khai gói tín dụng 7.500 tỷ đồng từ nguồn vay tái cấp vốn của NHNN theo Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ để cho vay trả lương cho người lao động; tuy nhiên, theo báo cáo của NHCSXH, đến ngày 26/9/2021, tổng dư nợ của gói tín dụng 7.500 tỷ đồng nêu trên mới đạt 438 tỷ đồng và hiện nay số hồ sơ để xuất vay vốn NHCSXH từ người sử dụng lao động là chưa lớn. Do đó, để kịp thời triển khai hỗ trợ cho học sinh, sinh viên tham gia học trực tuyến, đại diện Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính và một số Bộ, ngành đã đề xuất trước mắt xem xét trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cho bổ sung hỗ trợ đối tượng học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn được vay vốn ưu đãi từ gói 7.500 tỷ đồng tại Nghị quyết số 68/NQ-CP nêu trên để mua máy tính, thiết bị học tập phục vụ học trực tuyến. Trong quá trình triển khai, trường hợp phát sinh khó khăn, vướng mắc về đối tượng vay vốn cũng như nguồn lực để triển khai, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan sẽ tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý.

3. Đề xuất, kiến nghị:

Từ tình hình trên, Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ:

3.1. Phê duyệt chủ trương cho phép bổ sung cơ chế để học sinh, sinh viên có hoàn cảnh gia đình khó khăn được xem xét vay vốn ưu đãi từ gói tín dụng 7.500 tỷ đồng tại Nghị quyết số 68/NQ-CP để mua máy tính, thiết bị học tập phục vụ học trực tuyến.

3.2. Giao Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (là đơn vị chủ trì trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg về hướng dẫn triển khai Nghị quyết số 68/NQ-CP) chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, NHCSXH và các cơ quan có liên quan rà soát bổ sung nội dung chương trình hỗ trợ học sinh, sinh viên như báo cáo Thủ tướng Chính phủ nêu trên vào trong Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Trên đây là báo cáo của Bộ Tài chính; kính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến chỉ đạo./.