Chất thải rắn là gì?

Việt Nam đang trong quá trình phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhanh, mạnh vì thế lượng chất thải thải ra môi trường là rất lớn đặc biệt là chất thải rắn. Bài viết dưới đây của Legalzone sẽ làm rõ Chất thải rắn là gì?

Căn cứ pháp lý:

Luật Bảo vệ môi trường 2020

Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường 2020

Chất thải rắn là gì ?

Khoản 19 Điều 3 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định “Chất thải rắn là chất thải ở thể rắn hoặc bùn thải.” Ví dụ: Vỏ chai lọ, hộp nhựa, cao su, giấy, thủy tinh, sắt, nhôm, đồng, kẽm, giấy báo, rác sân vườn, đồ đạc đã sử dụng, bì nhựa, rác sinh hoạt,…

Phân loại chất thải rắn

Giống như các loại chất thải khác, chất thải rắn cũng có rất nhiều cách dùng để phân loại. Nhưng cách phân chia phổ biến nhất chính là chia nhóm theo nguồn gốc phát sinh gồm 6 sáu nhóm cụ thể sau đây:

Chất thải rắn sinh hoạt

Chất thải rắn sinh hoạt (còn gọi là rác thải sinh hoạt) là chất thải rắn phát sinh trong sinh hoạt thường ngày của con người. Bao gồm các chất thải rắn thông thường và các chất thải rắn gây hại từ các hộ gia đình hay các cơ sở công cộng, trong đó:

Chất thải hộ gia đình thông thường là chất thải từ thực phẩm chứa các chất hữu cơ dễ phân huỷ và các loại rác thải không bị phân huỷ nhưng có thể gây ra bụi như các phần còn lại của quá trình cháy như tro,… Ngoài ra, thành phần chất thải rắn sinh hoạt còn bao gồm các vật chứa các chất vô cơ như thuỷ tinh, giấy, nhựa, vải, cao su…

Chất thải dịch vụ và các cơ sở công cộng là ácc loại rác thải rắn nguy hại khác không hoặc ít bị phân huỷ thối rữa như vật dụng nhựa, kim loại, gốm sứ, chai lọ thuỷ tinh, đất, sỏi,…

Chất thải rắn công nghiệp

Đây là các rác thải được các ngành sản xuất công nghiệp thải ra dưới dạng phế liệu và phế phẩm. Ví dụ như chất thải rắn ngành may mặc, cơ khí, sản xuất lương thực thực phẩm,…Hiện, danh mục chất thải rắn công nghiệp còn được chia làm hai loại nhỏ khác:

Chất thải rắn công nghiệp thông thường: độ nguy hại bằng không hoặc ít. Thế nhưng, chúng cần được dọn dẹp, xử lý và ái chế cẩn thận như các vật dụng làm bằng nguyên liệu sắt, thép bị gỉ…

Chất thải rắn nguy hại: gồm những chất thải độc hại, có khả năng gây ngộ độc, cháy nổ, ăn mòn, tác động xấu đến cơ sở vật chất, môi trường sống và thậm chí là sức khoẻ con người và động vật.

Chất thải rắn nông nghiệp

Chất thải rắn nông nghiệp được phát sinh trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Bao gồm:

Chất thải rắn trong chăn nuôi: bao gồm các loại như kim tiêm, vỏ chai đựng thuốc thú y, phân thải, thức ăn gia súc bị thừa, xác động vật chết,…

Chất thải rắn trong trồng trọt: bao gồm rơm rạ, trấu, lõi ngô, chai lọ thuốc diệt sâu bọ hay các loại thuốc dành cho thực vật khác,…

Chất thải rắn y tế

Đây là các loại chất thải được xả ra môi trường trong quá trình hoạt động, chăm sóc, khám chữa bệnh của các cơ sở y tế bao gồm cả chất thải y tế thông thường và chất thải y tế nguy hại

Chất thải rắn xây dựng

Các chất thải này được xả ra môi trường từ các oạt động xây dựng như phá bỏ, cải tạo các hạng mục cũ hoặc xây mới. Các chất thải rắn xây dựng có thể kể đến đó là: gạch, đá, vôi, bê tông, sành sứ,…

Chất thải rắn đô thị

Đây là các chất thải được con người tạo ra và vứt bỏ trong phạm vi các khu đô thị. Hiện nay, tại một số đô thị vẫn chưa siết chặt việc quản lý chất thải rắn dẫn đến việc cảnh quan khu đô thị bị xuống cấp, ảnh hưởng đến mỹ quan xung quanh.

Các phương pháp xử lý chất thải rắn

Phương pháp sinh học

Quá trình ủ sinh học được áp dụng đối với các chất hữu cơ không độc hại. Qua quá trình lúc đầu là khử nước, sau đó là xử lý cho tới khi chúng thành xốp và ẩm. Độ ẩm và cả nhiệt độ của chúng được kiểm soát để giữ cho các vật liệu sẽ luôn ở trạng thái hiếu khí lớn trong suốt thời gian ủ.

Quá trình này sẽ tự tạo ra nhiệt riêng nhờ quá trình thúc đẩy oxy hoá sinh hoá các chất hữu cơ và sản phẩm cuối cùng của quá trình phân huỷ này sẽ là CO2, nước (H20) và các hợp chất hữu cơ bền vững như là lignin, sợi, xenlulo…

Phương pháp tái chế chất thải rắn

Phương pháp tái chế chất thải rắn giúp thúc đầy công nghiệp phát triển, đảm bảo giảm thiểu việc sử dụng nguồn nguyên liệu khai thác tài nguyên quốc gia.

Tại Việt Nam, phương pháp này đã được một số làng nghề áp dụng tuy nhiên, nó vẫn chứa nhiều rủi ro. Nguyên nhân là vì công nghệ tái chế chất thải tại các làng nghề hầu hết là cũ và lạc hậu, cơ sở hạ tầng yếu kém, quy mô sản xuất nhỏ dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường khá nghiêm trọng ở một số nơi.

Bên cạnh đó, các cơ sở tái chế phế liêu ở Việt Nam đều không được quản lý một cách chặt chẽ, có hệ thống mà chủ yếu hiện nay đang do các cơ sở tư nhân thực hiện không theo pháp luật và tồn tại một cách tự phát.

Phương pháp nhiệt

Việc xử lý chất thải rắn bằng phương pháp nhiệt (thiêu đốt) là sử dụng nhiệt độ cao để chuyển hóa các loại rác thải, chất thải, phế liệu từ dạng rắn sang các dạng lỏng hoặc khí. Đây là phương pháp phổ biến nhất hiện nay được sử dụng tại nhiều nơi trên thế giới để xử lý chất thải rắn nhanh chóng, đặc biệt là đối với các chất thải rắn độc hại từ công nghiệp cũng như là chất thải y tế nguy hại.

Việc xử lý khói thải sinh ra từ quá trình thiêu đốt là một vấn đề lớn đang được quan tâm đặc biệt. Hiện nay, phụ thuộc vào thành phần có trong các khí thải ra, người ta sẽ chọn các phương pháp để xử lý phù hợp ví dụ như: phương pháp hoá lý (hấp phụ, hấp thụ, điện ly), phương pháp hoá học (kết tủa, oxy hoá, trung hoà…), phương pháp cơ học (lọc, lắng),…

Như vậy, chất thải rắn có thể xem là một nhân tố lớn, cái mà có thể gây ảnh hưởng lớn đến vấn đề ô nhiễm cho môi trường hiện nay. Hy vọng qua bài viết này của Legalzone, mọi người có thể nhận thức được tình hình ô nhiễm hiện tại, đóng góp một chút công sức để giảm thiểu chất thải nói chung và chất thải rắn nói riêng.

Xem thêm Tái chế chất thải là gì? Lợi ích của việc tái chế chất thải